Over KIR
Het KIR programma is een initiatief van cultureel professional Wenner Regales, geboren op Curaçao en zelf grotendeels opgegroeid in Amsterdam, heeft door zijn jarenlange ervaring door het werken met jongeren een enorm netwerk gecreëerd met professionals, die ook vanuit hun eigen ervaring iets kunnen bijdragen aan de positieve ontwikkeling van onze jeugd. Een aantal van de professionals waar hij mee werkt, heeft hij nu bij elkaar gebracht om het project KIR op te starten. KIR is gestart als een ééndaags programma op het Maarten van Rossem (VMBO) en Leerpark Presikhaaf (VMBO en praktijk onderwijs) in Arnhem en het OCZO, de Dreef en OSB in Amsterdam.
De vraag was om een dag/ochtend te organiseren waarbij de leerlingen geen “les” maar een echte “experience” binnen het thema veiligheid. Het team van ervaringsdeskundigen informeerden en motiveerden de leerlingen om positieve keuzes in het leven te maken en kansen te grijpen. Deze dagen werden zowel door de jongeren als hun docenten en de ketenpartners als zeer positief ervaren. Kinderen vertelden de teamleden over dingen die zich afspeelden op school waar de docenten niks van wisten, luisterden ademloos naar de verhalen van de teamleden. De scholen kregen nieuwe inzichten over de benadering van leerlingen en zagen dat hun leerlingen intrinsiek geïnteresseerd waren in wat de teamleden te vertellen, hen te leren hadden. Het werd al gauw duidelijk dat de aanpak de potentie had om impact te maken, mits het een duurzaam en ingebed programma betrof.
KIR is zich sindsdien aan het ontwikkelen tot een lessenreeks, bestaande uit startdagen, workshops, individuele coaching en groepsactiviteiten voor jongens en meiden en ouders. Iedere persoon die een onderdeel verzorgt in het programma, is een ervaringsdeskundige. De inzet van ervaringsdeskundigen stoelt op een aantal begeleidingsmechanismen1 die in reguliere begeleidingsvormen niet, minder of anders aanwezig zijn.
MechanismeBelangrijke elementen
| Mechanisme | Belangrijke elementen |
|---|---|
| Empathie en acceptatie | De ervaringsdeskundige veroordeelt niet, bejegent de leerling positief, is niet gericht op de waarheid, ziet de leerling als gelijke |
| Sociaal leren | De leerling kan leren om nee te zeggen, weerstand te ontwikkelen tegen negatieve beeldvorming en stigma |
| Sociale verbinding | Vertrouwensrelatie die bijdraagt aan negatieve beeldvorming over voorgaande interacties met volwassenen |
| Sociale controle | De ervaringsdeskundige doorziet sneller motieven, kan makkelijker corrigeren of kritische vragen stellen zonder veroordelend over te komen |
| Verhaal en identiteitsvorming | De leerling kan het eigen verleden omarmen, een volledig beeld van zichzelf vormen en het gevoel van eigenaarschap ontwikkelen |
| Hoop en perspectief | De ervaringsdeskundige biedt hoop, laat de mogelijkheid zien van een alternatieve toekomst |
| Vertaling en verbinding | De ervaringsdeskundige kan de verbinding leggen tussen de leerling en formele vormen van hulp en kan als vertaler dienen tussen die twee werelden |
De workshopleiders hebben het straatleven, criminaliteit, drugsgebruik en armoede gekend, discriminatie ervaren of in de gevangenis gezeten. Vanwege hun track-record op de straat hebben ze het respect van de jongeren en kunnen “de taal van de jongere spreken”. Inmiddels heeft ieder teamlid een eigen bedrijf als atleet of artiest en samen vormen ze een creatief innovatief team met een verhaal, zowel inspirerend voor jongeren als voor volwassenen. Vanwege de ommezwaai die ze in hun eigen leven gemaakt hebben, dienen zij als positieve rolmodellen: het bewijs dat een goed leven mogelijk is, ook al kom je van de straat.
De positieve rolmodellen van KIR drukken die kinderen op het hart dat ze juist géén pussy zijn als ze nee zeggen. Ze doen dit, op een voor de jongere, geloofwaardige en verbindende manier. Vanwege hun eigen achtergrond begrijpen zij de verleidingen waar de jongeren mee te maken hebben: ze veroordelen niet en ze schrikken ook niet snel van de soms heftige ervaringen die deze jonge mensen al hebben opgedaan. Hierdoor voelen jongeren de vrijheid om open en eerlijk te zijn.
De impact van KIR is groot: jongeren voelen zich gezien en gehoord en kunnen terecht bij mensen die hun eigen wereld snappen. De leerlingen geven blijk van een enorme waardering van het programma: zij stellen zich kwetsbaar op en zijn open over de uitdagingen die de straat met zich meebrengt. Scholen krijgen toegang tot signalen van jongeren die anders onder de radar blijven en kunnen op basis van deze signalen de hulpmiddelen inschakelen die bij de jongeren passen.
KIR streeft naar een goede inbedding van het programma in de werkwijze van de school en borging van de signalen die worden opgevangen door de workshopleiders en coaches. Om de activiteiten van KIR geen eendagsvlieg te laten zijn, is de voorbereiding met de school en keten erg belangrijk, middels het formuleren van een gezamenlijke missie en doelsteling.
Hoewel de activiteiten van KIR een vertrouwde bubbel vormen waarin de jongeren hun verhaal kunnen doen, wordt de gehele keten idealiter meegenomen in de werkwijze (van docenten tot jongerenwerkers en hulpverleners). Wens is dat zij geïnformeerd en betrokken worden bij de activiteiten van de KIR-activiteiten. Hun taak is om, ook als het KIR team niet meer betrokken is, thema’s die daar behandeld zijn aandacht te blijven geven. Daarnaast kan er bij signalering van heftige problematiek doorverwezen worden naar de ketenpartners voor verdere ondersteuning. De school, politie, jongerenwerk en straatcoaches kunnen een mooie rol hebben om de KIR workshops een plek te geven in de dagelijkse gang van zaken.
Wat doet KIR onder andere?
KIR Takeovers
Een KIR dag is een ervaring! Het doel van de “experience” is om jongeren en jong volwassenen middels kunst, fashion, het maken van beats, muziek, sport en veel persoonlijke verhalen en ervaringen te inspireren om de juiste keuzes maken. Het team neemt voor een dag de lessen “over”. Afhankelijk van het aantal leerlingen, grootte van de klassen en het niveau van de kinderen worden er workshops georganiseerd. Aanwezig in de workshop zijn in principe alleen de workshophouders en de leerlingen, op deze manier creëren we een veilige omgeving voor de leerlingen om te bespreken wat ze willen. De dag wordt plenair geopend door bijvoorbeeld de school(directeur) en het team, in aanwezigheid van netwerkpartners. De dag wordt ook op deze manier afgesloten, vaak met veel dank van het team aan de leerlingen voor hun openheid. Het is een leuke dag waarbij de leerlingen een dag niet uit boeken hoeven te leren maar door zelf te praten, na te denken of te “doen “ onder begeleiding van het team.
Wel vaker staan ex-gedetineerden voor een schoolklas om als ervaringsdeskundigen uit te leggen waarom leerlingen het juiste pad moeten kiezen, maar de line up van KIR is uitzonderlijk. Veteranen uit het hardste straatleven werken samen met muziekproducenten, jongerenwerkers en docenten die ook in jeugdgevangenissen workshops geven. Ze komen naar precies die scholen waar de kwetsbaarste jongeren zitten. In de sessies herkennen de jongeren zichzelf: zij voelen zich erkend, gezien, gehoord en gewaardeerd om hun talenten. Ze zien in de rolmodellen het succesverhaal dat zij zelf ook graag zouden willen zijn. De sfeer is open en toegankelijk en sluit aan bij de belevingswereld van de leerling. Het taalgebruik naar de leerling is laagdrempelig, authentiek en respectvol. De leerlingen willen aan het einde van de dag graag nog een keer een KIR sessie bijwonen. Bekijk hier een impressie van de KIR dagen op beide scholen:
